Bilinen en meşhur Collie,bütün dünyanın tanıdığı filmin kahramanı "Lassie"dir. Collie popülerliğinin dönüm noktası olan bu film sayesinde, Collie Lassie adıyla özdeşleşmiştir.
ORJİN: Collie'ler 2 varyeteden oluşur. Uzun tüylü(Rough) ve kısa tüylü (Smooth) Collie'ler. Her ikisi için de standartlar hemen hemen aynıdır.
Rough Collie'ler hayatlarının ilk dönemlerinde bir çoban ve kılavuz köpek olarak kullanılmış,Smooth Collie'ler ise davar tüccarlarının kısa yolculuklarına bekçilik etmişlerdir.
Her iki tür de güçlü,iyi duyan ve iyi gören köpeklerdir. Rough Collie'ler soğuk iklimlerde ve dağlık bölgelerde de çalışır ve daima burada görev başında olabilir;ihtiyacı olan ısıyı ve soğuk havaya karşı direnci kürkleri ile sağlarlar.
Bu önemli çoban köpekleri dağlarda yardıma ihtiyacı olan insanlara inanılmaz bir şekilde yardımcı olabilecek özelliklere sahiptir. İlk kayıtlarının 16.yy'da yapıldığı bilinmektedir. Başarılı bir şekilde çiftlik hayvanlarının peşinden giderek onlara bekçilik yapmışlardır. Zekaları gözlerinden okunur. Aynı zamanda çok iyi işitir ve çok uzaktaki sesleri bile dinleyip anlayarak çiftçilere yardımcı olur. Bu nedenle çok beğenilen ve arzu edilen çoban köpekleri arasına girmiştir.
Collie ismi İskoçya'daki koyunlardan adını almıştır. "Colley" isimli koyun türlerine bekçilik ettiğinden dolayı "Colley Köpeği" adı verilmiştir.Rough Collie'ler Smooth Collie'lerden daha küçük ebattadırlar. Bununla beraber "Rough Collie'ler kısa,geniş kafalı ve sık tüylü ,siyah,siyah-beyaz renklidir. 16.17 ve 18 yy.süresince "Colley köpekleri" Kuzey İngiltere'de Galler ülkesinde ve aynı zamanda İskoçya'nın dağlık kesimlerinde bulunuyordu. Collie'ler 1860 yılına kadar çoban köpeği olarak kaldılar ve daha sonra kendilerine duyulan ilgi ve sevgi hayatlarını değiştirdi. Kraliçe Victoria,İskoçya'yı ziyareti sırasında ona hayran olur ve bir tanesini alır. Böylece Collie'ler İngiltere kraliyet ailesine tanıtılmış oldu.
Tabii ki daha sonra bir çok yavru üretildi. Kullanışlılık ve yararlılığının dışında görünüşleri de en önemli özellikleri oldu. Çollie'lerin popülerliği artarak devam etti. Fakat 1. Dünya Savaşı araya girdi ve bunların periyotları da yarıda kaldı.
3 renk "siyah,sarımsı-kahverengi ve beyaz"bunların alışılagelmiş renkleri halini aldı ve daha sonra mavi-benekli türler de çok sayıda yetiştirildi. Siyah ve beyaz renkli "Old Cockie" isimli Collie,kayıtlara ilk defa 1872 sıralarında geçti. Popülerliği fazla olduğundan 3 renkli ve blue-merle'lere göre lider durumundaydı. Fakat 19 yy'da yeniden blue-merle türlerin üretilmeye çalışılmasıyla yeniden azaldı.
20.yy'da bazı önemli köpek meraklıları Collie'leri üretmeye başladı ve bir organizasyon kurarak bu türü koruma altına aldılar. Kısa zamanda önemli gelişmeler kaydedildi ve son derece nadir ve nazik endamlı tipler elde edildi. "Old Cockie"bir çok posta pulunun üzerine resmi basılan bir Collie oldu.
Kısa bir süre sonra siyah renkli olanların yanında,sarımsı- kahverengi,kırmızı,benekli ve tabii siayh,siyah-beyaz ve sarımsı -kahverengi-beyaz renkli türlerde tanıtıldı..
İngiltere'de ilk olarak 1861'de show köpeği olarak görüldü ve 2 yıl sonra 1. sınıf bir tanıtımla 6 tanesi köpek yarışmalarına sokuldu.1871'de yavruları alınarak 17 taneye tamamlandı. Bu yarışmalarda ilk ödül alanı "Old Mac"isimli Collie oldu. "Old Cockie"bu ödülü kazanan 2. Collie'dir. Collie'ler daha sonra Birmingham'ın en iyi ve en aranılan köpekleri oldu.
"Old Cockie,1875'de "Midland Horse Repository 'de satış için tanıtıma sunuldu. Mr. G. Dean Tomlinson tarafından satın alınarak tarihsel kayıtlara göre bir köşeye çekildi ve yarışmalardan uzak durdu. Yine kayıtlara göre o zamana kadar 40'dan fazla ödül aldı.
Heybetli bir Çollie'de biraz önce bahsedilen "Old Mac"idi. 1870'de doğmuştu. Peter Gerrard tarafından yavruları alındı. Old Mac'in kızı "Meg", Mr. Bissell tarafından ayrıldı ve Old Cockie ile çiftleştirildi. Bunun sonucunda dikkatli bakılan,çok sevimli bir dişi yavru dünyaya geldi ve adı "Maude"oldu.
Diğer önemli bir Collie de 19 yy.da dünyaya gelen Old Cockie'nin torunuydu. 1879 'da dünyaya geldi. 1880'de yapılan "English Champion Charlemagne"de birinci oldu ve daha sonraki 10 yıl hiç mağlup olmadı. 11 yaşında emekliye ayrıldı,fakat köpek dünyasına en güzel yavruları kazandırdı.
STANDARTLARI
Neslinin standartlarını sıralarken kafasının görünümü daima en önemli nokta olmuştur ve bu görünüş onun saf kan olup olmamasının belirtisidir. Fakat bu standart çizgiler hiçbir zaman tek başına değildir;fiziksel özelliklerinin yanısıra hal ve tavırlarının da çok büyük önemi vardır. "Sakalından kuyruğuna"kadar olan özelliklerinin tanımlanmasının da aslında tavırlarının yanında o kadar da önemi yoktur.
Amerika'nın standartları gözönünde tutularak yoğun çalışmalar yapılmış,birkaç değişiklikle İngiltere Kennel Club'a adapte edilmiştir.
Dış görünümünün güzelliğinin yanısıra yardımcı olması,iyi halleri ve akıllı olmaları da gözönünde tutularak standartlar tespit edilmiştir. Yaradılıştan kaynaklanan yardım ve rehberlik içgüdülerini devam ettirilmesi de önemlidir.
ROUGH COLLİE
GENEL KARAKTER:
Küçük ,güçlü,ayakta doğal halde dururken düz ve sabittir. Derin,çok tüylü ve geniş bir göğsü vardır ve çok güçlüdür. Zıplarken omuzlarının eğilimi gücünü ve hızını gösterir. Bunun yanında nezaketli bir yapısı vardır. Ayrıca gözleri zekasının ifade eder.
Collie gururlu,etkileyici ve dengelidir. Vücudunun her kısmı orantılıdır. Ürkeklik,utangaçlık,kırılganlık,somurtkanlık görülebilir. Eğlence ve eğitim eksikliği dengesini baştan başa bozan ve genel karakterine uymayan durumlardır.
BAŞ:
Başının büyüklüğü önemlidir. Çok cüsseli olmayan bir kafası vardır. Başında beyaz bir leke görülebilir. Arkadan ve profilden bakıldığında biraz ince,sanki sıkıştırılmış gibi bir görünümü vardır. Tüysüz ve temiz yüz hatları vardır. Tüyler kulaktan başlayarak kafanın arka tarafına doğru uzanır. Profilden bakıldığında burunun düz bir şekilde uzadığı görülür. Burun siyah renklidir ve kare şeklindedir. Çene temizdir ve alın geniştir.
Dişler düzgün bir şekilde sıralanmıştır ve ağız makas şeklinde kapanır. Alt çene veya üst çenenin öne aşırı çıkık olması kabul edilemez ve önemli bir kusur sayılır. Bir göze çarpan şey de kaşlardır. Başın arka tarafına doğru ve düzdür. Occipital kemik çıkıntı yapmaz.
GÖZLER:
Düz kafatası,köprülü göz çukuru ve yuvarlak burun nedeniyle gözler dışarı doğru bakış elde edecek şekilde oblik yerleşmiştir. Gözler badem şeklinde ve orta büyüklüktedir. Göz rengi koyudur ve sarı halka görülmez. Gözleri zeki görünüşlü,uyanık ve atak olduğunu gösterir. Blue merle'lerde koyu kahverengi gözler tercih edilir. Mavimsi renkler hata kabul edilir. Gözlerinde sevimli bir ifade vardır. Göz hataları önemli kusurdur.
KULAKLAR:
Baş ile orantılı olup doğal bir kırıklığı vardır ve pek ender olarak çok küçüktür. Büyük kulaklar genellikle istenilen şekilde kıvrım yapmazlar ve yapsalar bile baş ile orantısız görünüm arzederler. Aşırı sivri veya düşük kulaklar doğru ifadeyi sağlamazlar.
BOYUN:
Boyun uyumlu,temiz,kaslı,parlak renkte oldukça süslü bol tüylüdür. Dik ,uzun nazik ve hafif kavislidir. Ensesi gururunun simgesidir. Boyundaki tüylerin güzelliği göz kamaştırıcıdır.
VÜCUT:
Vücut sabit,güçlü ve kemiklidir. Uzunluğu yükseklikten fazladır. Düzgün açılı omuzların gerisindeki kaburgalar yuvarlak ve sıçramaya uygundur. Sırtı güçlü ve düzdür. Vücudunun arka kısmı kuvvetlidir ve kalçalardan destek alır. Bol güçlü ve hafif kemerlidir. Çok şişman veya zayıf köpekler,deri hastalıkları istenmeyen durumlardır.
BACAKLAR:
Ön bacaklar düzgün ve kaslıdır. Biçimsiz,içe dönük görünüm istenmez. Ön ayaklar daha esnektir. Arka bacaklar daha kemiklidir. Nispeten küçük olan ayaklar oval biçimlidir. Ayak parmakları güzel bir kavis yapar ve birbirine bitişiktir. Hareket etmediklerinde bacaklar ve ayaklar duruşu mükemmel gösterecek şekilde dik ve sabit olmalıdır. Ayaklar öne doğru rahatlıkla uzanabilir. Duruş bozukluğu hatadır.
YÜRÜYÜŞ:
Yürüyüşü kusursuzdur. Hayvan yavaş tırısta iken ayaklar yere sıkı basar. Ön ayaklar çapraz yapmaz. Yandan bakıldığında arka ayaklar düzgündür. Biraz daha hızlı koştuğunda ayaklar kuvvetli ve hareketlidir,oldukça uzun adımlar attığı görülebilir. Hız arttıkça,ön ayaklar içeri doğru düz bir çizgi halinde omuzdan vücut merkezi çizgisine doğru ve arka ayaklar kalçadan vücut merkezi çizgisine doğru uzanır. Hayvanın yön değişimindeki seriliği de önemlidir.
KUYRUK:
Kuyruk uzunca,ayakların iç diz kemiklerine kadar uzanır. Uçları yukarı doğru hafif kavis yapar. Hayvan heyecanlı olduğunda kuyruk yukarı doğru kalkar.
KÜRK:
Bünyesine yakışır şekilde, süslenmiş gibi ve şöhretine uygun tüyleri vardır. Baş ve bacaklar dışında bol bol tüyleri vardır. Dıştaki tüyler düz ve dokunulduğunda serttir. Yumuşak, dıştaki tüylerin kıvrık oluşu ve miktarının az olması hatadır. Buna rağmen alt tüyler yumuşaktır ve o kadar sıktır ki deriyi görmek çok zordur. Yelesinde bol miktarda tüy bulunur. Ön bacaklar tüylüdür. Arka bacaklarda iç diş kısmına kadar uzanan tüy benzeri uzun kıllar vardır. Kuyruktaki tüyler bol miktarda,uzun ve görkemlidir.
RENK:
4 ayrı renk tanımlanmıştır. "siyah-beyaz", "tri-color(3 renkli),", "blue merle"ve "beyaz". Bunlar arasında tercih yoktur.
"siyah-beyaz"'da siyah renk predominant(baskın)dır. Beyaz lekeler gögüs,boyun,bacaklar,ayaklar ve kuyruğun ucunda olur. Yüzde veya kafa arkasında ya da her ikisinde de beyazlık olabilir.
"tri-color"olanlarda siyah renk yien predominanttır. Beyaz lekeler diğeri gibidir. Ayrıca baş ve bacaklarda kahverengi gölgeler vardır.
"blue-merle"predominant olarak mavi-gri renk üzerinde,sable-white gibi beyaz işaretler ve tri-color veya blue-merle işaretler vardır.
BÜYÜKLÜK:
Erkeklerde omuz yüksekliği 60-76 cm olup,27-34 kg arasında ağırlıkları değişir. Dişiler 55-60 cm omuz yüksekliğinde ve 27-29 kg ağırlığındadır. Bu ölçümlerin üstündeki veya altındaki rakamlara sahip olan Collie'lere hatalı kabul edilir.
İFADE:
Collie'nin değerini en çok belirten önemli bir noktadır. "karakter" ve "ifade" kelimeleri birbirine benzemekle birlikte "karakter" kelimesini tanımlamak zordur. Kulakların şekli,başın ve burnun şekli,gözlerinin rengi,şekil ve yerleşimi,kulakların taşınmasının birleşimi bile ifadeyi verir. Somurtkanlığı ,manalı bakışları,yüzünde görülen zeka pırıltıları ifadesidir.
SMOOTH COLLİE
Smooth Collie, Rough Collie ile aynı standartlara sahiptir. Sadece tüylerinin çok kısa olması, miktarı ve dağılımı farklıdır. Bu türler kısa, sık , koyu, düz, kürklü, iyi bünyelidir ve alt deride bol tüyler bulunur.
İNGİLTERE KENNEL CLUB (UK) STANDARTLARI
İngiltere'de de aynı ayrım yapılmış ve Rough ve Smooth varyete olarak 2 cins belirlenmiştir. Yapılan değişiklikler;
RENK: Sadece siyah,3 renkli ve Blue-merle türler kabul edilir.
AĞIRLIK:Erkekler 20-29 kg dişiler 18-25 kg ağırlığındadır.
|