İnsanoğlu vahşi köpekle tanıştığından beri ondan hep yararlanmıştır. Kimi zaman onu kızağa koşmuş,yükünü taşıtmış, kimi zaman ona kılavuzluk yaptırmış, bazen de malını, canını ona emanet edip güvenli bir bekçi olarak kullanmıştır. Ama daha çok hayatını devam ettirebilmek için onunla avlanmıştır.
Geçen yüzyıllar içinde ise Britanya adalarının Pointerleri ve Setter'leri av köpeklerinin en iyileri olmuşlardır. Pointer'ler kadar ünlü olan Setter'ler üç adla anılırlar. İrlanda Setter'i, Gordon Setter ve İngiliz Setteri. İngiliz Setter'i beyaz-siyah, beyaz-sarı ve beyaz kızıl renklerde olur. Gordon Setter; uzun saçaklı tüylü, maun zeminli siyah renklidir. Gelelim (Irish) İrlanda Setterine. Bu güzel av köpeğinin ilk popülariteyi yakalaması 1.800'lü yıllara rastlar ve daha sonraki 100 yıl içinde ise şöhreti yayılmış ve tanınmıştır. İrlanda'nın Emerald adasında ilk örnekleri yaşardı ve onlardan üretilen Irısh Setter'lerin oluşumu bir teze göre İspanyol Brak-Irish Water Spaniel-Irish Terrier çaprazlanması sonucudur. Ama daha net ve doğru bulunan ikinci ve ciddi tez ise, English Setter- Spaniel - Pointer kombinasyonuna bir de Gordon Setter'in katılımı ile oluştuğu yönündedir. İrlanda Setter'inin zerafeti, güzelliği ona av köpeği olma özelliğini de vermiştir. Şimdilerde paylaşılmayan, disiplinli ve sadık bir ev köpeğidir. Avrupa'da 1.800'lerden sonra popülarite kazanan Irish Setter Amerikalı'lar tarafından 1875'de Amerika'ya sokulup üretilmeye başlandı. Aynı beğeni burada da oluştu. Hatta "Dog Show" ların vazgeçilemez köpeği oldu ve sayısız şampiyonluklar aldı. "American Irish Setter Club" ona "Kızıl İrlanda Setter"i adını koydu ve Amerika'da böyle anılmaya başladı. Çoğu kez koyu kestane rengi üzerine beyaz lekeler düşse de Amerika'lılar bunu kabul ettiler.
İrlanda'da gerekli ilgiyi 19.yy.'da görmüştür. Timaskea'dan Jason Hazzard, Country Fermanagh,Sir St.George Gore ve Enniskiller kontu bu cinsin üretimi ve tanıtımı için çok çalıştılar ve kişisel özelliklerini belirlediler. İrlandalı'nın zengin ve yoğun kestane kürkü tamamen özeldir ve yorucu çalışmalar sonucunda ortaya çıkmıştır.
Üzerinde siyah lekeler bulunan İrlandalı için şu söylenebilir;olası ki bu iz Gordon'la çaprazlamasının bir sonucudur. Ancak bu renk tamamen yasaktır ve birkaç tüy de olsa show'larda kusurlu kabul edilir.
Bu müthiş avcının karakterine gelince;birincisi ve en önemli şeytani ve ustaca yaptığı kuş avıdır. Kibar, sevimli ve sadıktır. Avda son derece cesur,dayanıklı,yorulmak bilmeyen enerjiye sahiptir. Ancak ne yazıkki İngiliz Setter kadar av hayatında ünlü olamamıştır. Daha çok hanımlardan ilgi görmüş ve onlara refakatçı olarak seçilmiştir. Şaka bir yana, kendi memleketi olan İrlanda ve çevresinde bataklaklarda çulluk, keklik, bıldırcın avlamasıyla ünlü ender köpeklerden biri olma özelliğine sahiptir. İngiliz Setter'ine göre daha sinirlidir. Oyunu pek sever, şakacıdır ama sahibi konusunda oldukça kıskançtır. Yemek seçmez, dahası obur bile sayılır.
Yüz ifadesi zeki olan bir köpeğin, başı uzun ve incedir. Kalkık kaşların altında badem biçiminde çok iri olmayan koyu kahve veya ela gözler. Ağız ve burun kemiği ise alından itibaren hafif eğimlidir ve köşeli sonlanır. Burun rengi koyu tarçın, koyu kahve veya siyahtır. Burun delikleri geniştir. Başın gerisine doğru iki yana sarkan uzun ince tüylerle kaplı kulaklar, uzundur ve aşağıya doğru sarkar. Sağlam, mükemmel, düzenli ve eksiksiz dişleri makas gibi kapanır. Üst dişler düzgün bir sıra oluşturur. Ortasından itibaren yukarı kalkık duran uzun tüylü bir kuyruğu, birbirine paralel yere dik duran güçlü ön bacakları ve yine birbirine paralel geriye doğru dik arka bacakları vardır.
Ayakları küçük ve sağlam görünüşlüdür. Parmakları güçlü, birbirine yakın ve kavislidir. Vücudu adaleli,göğüs kafesi geniştir. Omuz yüksekliği erkeklerde 56-70 cm arasında değişirken,dişilerde 54-66cm arasıdır. Ve ortalama ağırlıkları 20-22 kg kadar olur.
Sahibine bağlı, sadık ve sevecen bu hayvan çok hareketlidir. Suda oynamaya bayılır. Herşeyden önce av hayvanı olması nedeniyle ava aşırı istek duyar. Bu nedenle koşup oynamasına, suya girmesine ve olası ise av veya benzeri eylemlere katılmasına olanak sağlanmalıdır.
Aksi halde ruhsal problemlere girebilir. Birde taramak, temizlemek gibi özel bakıma gereksinim duyar.
Çok zeki ,ancak kural tanımaz, hür bir kişiliği olduğundan, onu küçük yaşta eğitme için fazlaca uğraş vermeyin. Eğitim ve terbiyeyi 6-8 aylık olduğunda verebilirsiniz. Ancak sık aralıkla çalıştırmayın, sert davranmayın ve yüksek sesle bağırmayın. Çünkü bu davranışlarınız caydırıcı olabilir ve eğitimi reddedebilir. Yumuşak ve oyun gibi bir eğitim, bu muhteşem köpek için idealdir. İrlanda Setter'i almadan önce onu iyi tanımanız mutlaka gerekli. Zamanı olmayanlara önerilmez.
IRKI:English Setter, Spaniel Pointer, Gordon Setter
KARAKTER:Enerji dolu, özgür, sahibine aşık ama bazen rahatsız edici
ÖMÜR:14 yıl
OMUZ:54-66 cm
AĞIRLIK:20-22 kg
TÜY:Orta uzunluk, düz, tek renk,kestane renkli. Bazen göğüste beyazlık olabilir.
GENETİK:Çok iyi bir av köpeği,güvenilir ev ve yol gösterici köpektir.
ÇOCUKLARA:Çok iyi
DİĞER KÖPEKLERE:Orta
YAŞAM TEMPOSU:Çok harekete gereksinimi var
TÜY BAKIMI:Arada sırada fırçalamak ve taramak
ÖZELLİĞİ:Güzel ve asil bir ırk. Evde yaşamasını istiyorsanız önce ona bol bol koşup , hareket edebileceği bir yer ayarlamanız gerekir. |
